Anno 2025 is het voor elke ondernemer cruciaal om te begrijpen welke omgevingsfactoren de slaagkansen van hun onderneming beïnvloeden. Of je nu start, overneemt, groeit of je activiteiten heroriënteert: jouw fysieke locatie en het omgevingsbeleid errond bepalen mee of jouw plannen mogelijk zijn.
Een goed voorbereid ondernemer kijkt daarom niet alleen naar de economische context, maar ook naar de ruimtelijke, ecologische en juridische lagen die invloed uitoefenen op zijn of haar activiteiten. We overlopen hieronder enkele belangrijke kaarten en beleidsinstrumenten die vooraf moeten worden geraadpleegd.
Te consulteren kaarten en plannen
Ruimtelijke plannen en zoneringen
- Gewestplan (te vinden op Geopunt via de tegel ‘Gewestplan’)
- Ruimtelijke Uitvoeringsplannen (RUP): gewestelijk, provinciaal en gemeentelijk
- Let op: elk niveau van overheid kan een RUP opstellen dat hogere claims overstijgt. Bezwaarprocedures zijn formeel voorzien via openbaar onderzoek, maar in de praktijk blijft effectieve participatie soms beperkt.
Natuur- en milieubeperkingen
- VEN en IVON: Vlaamse ecologische netwerkstructuren
- SBZ (Speciale Beschermingszones): Europese regelgeving (Vogel- en Habitatrichtlijn)
- Biologische waarderingskaart (via Geopunt onder ‘Natuur en Milieu’)
- Natuurgebieden, reservaten, boskaarten, nulbemestingzones
- Watertoets: verplicht te raadplegen bij vergunningsaanvragen
Erfgoed en historische context
- Check beperkingen op erfgoedgebouwen en landschappen
- Historisch permanent grasland
- Landschapsparken kunnen later bijkomende restricties opleggen
Bedrijfslocaties en ondernemerszones
- Op Geopunt: tegel ‘Ondernemen’ > ‘Bedrijventerreinen’
- Ondernemingsreservaten (nog niet gevonden) en HAG-zones (Herbevestigde Agrarische Gebieden) vereisen een match tussen activiteitstype en omgevingsimpact tot op 20 km afstand.
Rekening houden met emissies
Bij het beoordelen van je activiteiten kijkt de overheid onder andere naar:
- Stikstof (NOx, NH3) via de impactscore van Omgeving Vlaanderen
- Geur (odor units) en broeikasgassen (H2O, CO2, methaan, N2O, O3)
- Toekomstig beleid kan extra emissieparameters opnemen (PASbis na 2030)
In sommige gevallen is allocatie (doelgerichte locatiekeuze) van je activiteiten aangewezen. En bij stopzetting van activiteiten moet je nagaan of een functiewijziging of herbestemming nodig is. Afbraak en ontharding zijn in een aantal gevallen verplicht.
Advies en ondersteuning
Een eerste aanspreekpunt is vaak de gemeentelijke milieuambtenaar. Zij beschikken over een netwerk van bovenlokale adviseurs. Voor complexere dossiers is het inschakelen van een advocaat omgevingsrecht of een gespecialiseerd advieskantoor sterk aangeraden.
Zelf aan de slag?
Via deze link op Geopunt kan je al veel informatie zelf opzoeken:
- Zoek het adres of perceel op
- Bekijk de actieve lagen in de linkerzijbalk
Samengevat
Omgevingsbeleid is geen vaste structuur maar een voortdurend evoluerende puzzel van regelgeving, plannen en beleidskeuzes.
Ondernemen in Vlaanderen betekent vandaag: anticiperen, consulteren en je goed laten omringen.
Want enkel wie alle lagen begrijpt, voorkomt dat hij in de onderlaag van de vergunningsmolen vastloopt.
Gebruiksaanwijzing:
- Tik op onderstaande kaart in het zoekveld links boven je adres in.
Je kan ook inzoomen op je perceel: zodra je je perceel aanklikt, krijg je links een aantal beperkingen van dat perceel.
Als je wilt weten wat er op een nabij gelegen perceel zit, moet je op dat perceel klikken om de uitleg te krijgen.
Een aantal lagen zijn nog niet meegenomen:
- Overstromingsgevoelige percelen (ivm Blue Deal)
- Biologische waarderingskaart (Natuur herstel Verordening)
- Veen waarschijnlijkheids kaart (Natuur herstel Verordening-
- …
