Wat moet je weten over verharding en hemelwater in Vlaanderen?
Een duidelijk overzicht van de regels vanaf 2023
Wie vandaag een oprit, terras of tuinpad wil aanleggen of vernieuwen, moet rekening houden met nieuwe regels over verharding en hemelwaterbeheer. Zowel de Vlaamse vergunningsregels als de Gewestelijke Stedenbouwkundige Verordening Hemelwater (GSV Hemelwater) leggen strikte normen op. Hier een praktisch overzicht.
1. Vlaamse vergunningsregels voor verharding
In Vlaanderen zijn volgende basisregels van toepassing:
- Vergunningsplicht:
- Parkeerplaatsen in de voortuin.
- Overwelving of inbuizing van een (baan)gracht.
- Verharding > 80 m² in zij- en achtertuin.
- Verharding naar de voordeur breder dan 1,5 meter.
- Verharding naar de garage breder dan 3 meter.
- Vrijstelling van vergunning:
- Max. 80 m² verharde oppervlakte (zij- en achtertuin samen).
- Hemelwater infiltreert volledig op eigen perceel.
- Verharding zonder bouwvolume, max. 1,5 m hoog, binnen 30 meter van woning.
- Voor opritten: maximale breedtes respecteren (1,5 m naar voordeur, 3 m naar garage).
⚠️ Gemeenten kunnen strengere regels opleggen. Altijd vooraf informeren!
➡️ Meer info: Omgevingsloket Vlaanderen
2. Gewestelijke Stedenbouwkundige Verordening Hemelwater (GSV Hemelwater)
Sinds 2 oktober 2023 verplicht voor alle vergunningsaanvragen en meldingen voor particuliere woningen. Belangrijkste principes:
- Elke druppel moet infiltreren, gebufferd of hergebruikt worden op het eigen perceel.
- Verharding > 40 m² of vernieuwing => toepassen van infiltratievoorzieningen.
🔵 Basisregels:
- Water moet ter plaatse infiltreren.
- Indien niet mogelijk: bufferen en vertraagd afvoeren.
- Pas in laatste instantie: aansluiten op regenwaterafvoer of riool.
➡️ Technische info: Technisch document GSV 2023
3. Slim omgaan met verhardingen
Wie verstandig wil verharden, houdt rekening met:
- Waterdoorlatende verharding:
- Water sijpelt door het materiaal (vb. poreus beton).
- Waterpasserende verharding:
- Water stroomt tussen voegen door (vb. grasbetontegels).
Eisen voor waterdoorlatende en waterpasserende materialen:
- Maximale helling: <2%.
- Doorlatendheid: ≥ 5,4 × 10⁻⁵ m/s (= 540 liter/sec/ha).
- Bij passerende verharding: minimaal 10% open voegen.
- Waterdoorlatende fundering vereist.
4. Infiltratiezones bij volle verhardingen
Kan het water niet door de verharding? Dan moet je:
- Water afleiden naar een infiltratiezone op eigen terrein.
- Min. 25% van de verhardingsoppervlakte voorzien als infiltratiezone.
- Buffervolume: min. 33 liter per m² verharding.
- Maximale diepte infiltratiezone: 50 cm.
✅ Toegelaten infiltratiestructuren:
- Wadi’s
- Infiltratiekommen
- Infiltratievelden
- Infiltratiegrachten
- Swales (bij hellend terrein)
5. Bovengrondse systemen hebben voorrang
De GSV Hemelwater geeft de voorkeur aan bovengrondse infiltratiestructuren boven ondergrondse (putten of kratten).
Voordelen bovengronds:
- Beter te inspecteren en onderhouden.
- Ecologisch gunstiger (meer groen, meer biodiversiteit).
- Vermindert hitte-eilanden in bebouwde omgeving.
Conclusie
De regels rond verharding en hemelwater in Vlaanderen zetten in op:
- Minder verharden.
- Slim ontwerpen.
- Hemelwater maximaal ter plaatse houden.
Dit vraagt vooraf een goed plan en afstemming met je gemeente.
Wie investeert in waterdoorlatende materialen of infiltratiezones, draagt bij aan een toekomstgerichte, klimaatbestendige buitenruimte.
