Handhaving Organisch Bodemmateriaal Praktische checklist voor landbouwers

GLMC3 – Handhaving Organisch Bodemmateriaal

Praktische toelichting voor landbouwers – hoe blijf je in regel en hoe voorkom je discussie bij controle

1. Waarom deze verplichting bestaat

Een bodem met genoeg organische koolstof (OC) en een juiste pH:

• heeft betere structuur en infiltratie

• houdt water en nutriënten beter vast

• heeft meer opbrengstzekerheid bij droogte of regenpieken

• leidt tot minder mestverliezen en betere benutting

Daarom verplicht GLMC3 2 zaken:

1. Geen afbranding van stoppels

2. Per 5 hectare bouwland: minstens 1 geldige analyse van OC én pH (5 jaar geldig)

3. Als OC of pH onder grens → actie en bewijs

2. Wat controleert inspectie concreet?

Inspectie kijkt naar:

• Is er een geldige analyse van OC en pH (niet ouder dan 5 jaar)?

• Ligt de waarde onder de actiegrens volgens Code van Goede Praktijk?

• → JA → dan moet de landbouwer aantoonbaar het advies opvolgen

• Volgde de landbouwer jaarlijks de EOC-aanvoer of bekalking volgens advies?

• Kan hij dit met documenten (teeltplan, facturen, aanvoer, eigen logboek) aantonen?

Belangrijk: er wordt niet gekeken naar “globale bedrijfsgemiddelde”, maar per perceel dat onder grens valt.

3. Grenswaarden volgens Code van Goede Praktijk (2024)

EOC = effectieve organische koolstof, niet te verwarren met tonnen mest. Elke mestsoort en teelt levert een andere hoeveelheid EOC op.

4. Wanneer zit je in “bijstuurplicht”?

Je valt onder GLMC3-handhaving als:

• 📌 Je beschikt niet over een geldige analyse → ONMIDDELLIJK in overtreding

• 📌 OC-gehalte < actiegrens → je moet vijf jaar lang jaarlijks minimaal EOC bijbrengen

• 📌 pH < actiegrens → bekalking verplicht binnen geldigheid analyse

• 📌 Geen aantoonbare opvolging van advies = sanctioneerbaar

5. Hoe kan je bijsturen? 2 routes (mag gecombineerd worden)

Route A – via teeltkeuze

• Gewassen met hoge organische aanvoer (stro niet afvoeren)

• Groenbedekkers met minstens 500–1000 kg EOC

• Meerjarige teelten / klavers / grassen → hoge EOC-opbouw

Route B – via organische aanvoer

• Mest (verschil tussen drijfmest & stalmest is enorm!)

• Compost / champost / GFT / groencompost

• Houtsnippers, stalmest, pluimveemest → hoogste EOC per ton

📌 Belangrijk misverstand: “Ik rijd 25 ton mest op” betekent NIET dat je automatisch 25 ton EOC aanvoert. De EOC per ton kan extreem laag zijn (bv. runderdrijfmest = amper 0,15 ton EOC per 10 ton mest).

6. Wat telt WEL / NIET mee bij controle?

7. Hoe hou je jezelf juridisch sterk bij controle?

Bewaar per perceel (in dagboek/map):

• ✅ Kopie analyse OC/pH met datum

• ✅ Facturen van aanvoer (mest, compost, groenbedekkers)

• ✅ Teeltplan met aanduiding gewas + strobeheer

• ✅ Eigen notitie: hoeveel ton / wanneer / op welk perceel

• ✅ Indien groenbedekker: zaaidatum registreren (E-loket / eigen nota)

Wie kan aantonen dat een teelt EOC aanvoerde + organische mest bijkwam, staat sterk tegenover controleur.

8. Checklist GLMC3 – Ben ik in orde?

Lees  Code goede praktijk bodembescherming. 

• grenswaarden
• teelttabellen
• aanvoertabellen

Het Bodempaspoort van E-loket landbouw helpt je verder.

1. De tool houdt rekening met je beschikbare bodemanalyses
2. Je kan een strategisch plan maken om het OC-gehalte van je perceel te verhogen
   1. simulatie teelten : toont hoeveel OC aangevoerd worde
   2. simulatie aanvoer via stalmest, mengmest, champost, compost, gft, groencompost, houtsnippers.
3. Zo gebruik je de simulatie als gesprekstool met adviseur of controleur.

Ondernemerswijzers

• Bodempaspoort toont welke groenbemester je best kiest
• Bodempaspoort helpt je koolstof in je bodem opbouwen 

Op eigen risico

• Handleiding bodempaspoort (onder voorbehoud)