— Alice Walker
In de land- en tuinbouw worden ondernemers dagelijks geconfronteerd met regels, beperkingen, marktdruk en administratie. De combinatie van die factoren zorgt ervoor dat veel landbouwers het gevoel krijgen dat ze weinig zeggenschap meer hebben over hun eigen bedrijf. Toch is die gedachte vaak een misvatting.
De échte macht die je als ondernemer hebt, zit in het vermogen om te kiezen, te onderhandelen, en je eigen positie te versterken — soms binnen nauwe marges, maar altijd met meer ruimte dan op het eerste gezicht lijkt.
🛒 Voorbeeld 1: Aankoopbeleid – de macht van je pen
Veel boeren denken dat prijzen hen gewoon worden opgelegd: “Zaaizaad, kunstmest, voeders… ze zijn nu eenmaal zo duur.” Toch zijn er vaak meerdere leveranciers, staffelkortingen, groepsaankopen of alternatieven mogelijk.
Wat kun je doen?
- Offertes vergelijken en elk jaar opnieuw onderhandelen.
- Aankopen bundelen met collega’s via een coöperatie of aankoopgroep.
- Alternatieven overwegen (bv. andere meststoffen, lokale reststromen).
- Je leveranciers vragen naar alternatieve formules.
- Marktinformatie via Whatsapp uitwisselen met collega’s
Macht ontstaat waar je vragen durft te stellen.
💰 Voorbeeld 2: Verkoopbeleid – je hoeft geen prijsvolger te zijn
Een typische uitspraak: “We moeten onze groenten of melk leveren aan wie wil kopen, aan de prijs die zij bepalen.”
Maar ondernemers die actief zoeken naar korteketenverkoop, niches of toegevoegde waarde, herwinnen hun onderhandelingspositie.
Wat kun je doen?
- Beoordeel je marge per klant of kanaal, niet enkel je opbrengst.
- Verkoop in meerdere markten tegelijk (korteketen + contract + spotmarkt).
- Speel in op trends: regeneratieve landbouw, streekproducten, klimaatneutraal.
- Werk samen met andere producenten om een sterker verkoopverhaal te bouwen.
Je verkoopstrategie is een hefboom, geen loterij.
🏗️ Voorbeeld 3: Vergunningbeleid – wacht niet af, anticipeer
Veel landbouwers klagen dat ze “niks meer mogen bouwen”. Maar wie proactief werkt met een goede adviseur, tijdig een EVP opmaakt (ecologisch verbeterplan), of samenwerkt met natuurpartners, kan vaak méér dan gedacht.
Wat kun je doen?
- Verzamel al je vergunningen en ken de vervaldatum, beperkingen en uitzonderingen.
- Werk met een goede omgevingsadviseur aan een stappenplan.
- Stel zelf een “voorstel tot oplossing” op bij discussie met een dienst.
- Gebruik tijdelijke vergunningen strategisch, zolang de toekomstvisie duidelijk is.
De macht zit in de voorbereiding, niet in de procedure.
📋 Voorbeeld 4: Regellast en administratie – van verplichting naar onderhandeling
“Ik ben een halve dag per week bezig met papieren!” Toch wordt vaak vergeten dat veel data één keer correct registreren voldoende is om aan meerdere verplichtingen te voldoen (mestbank, verzamelaanvraag, bodempaspoort…).
Wat kun je doen?
- Automatiseer je administratie via tools zoals DjustConnect, Farmdesk
- Vraag je adviseur om een audit van dubbele registraties. Mogelijk kan je die al krijgen bij je landbouworganisatie
- Dien via sectororganisatie voorstellen in tot administratieve vereenvoudiging.
- Stel alternatieven voor.
Regels worden gemaakt door mensen, en dus kunnen ze ook aangepast worden.
🌱 Conclusie: pak terug wat van jou is
Als boer of tuinder ben je geen slachtoffer van beleid, markt of administratie, tenzij je je daar passief in laat duwen.
Je hebt macht, ook al voelt dat niet altijd zo.
De eerste stap is het herkennen van je keuzes, het benutten van je netwerk, en het actief sturen op je doelen.
Waar geef jij onbewust je macht op – en waar kun je ze terugnemen?
💡 Inspiratie nodig?
Werk samen met een adviseur of coach die je begeleidt in je aankoop- en verkoopbeleid, vergunningendossiers of administratieve vereenvoudiging. Gebruik tools zoals het VLIF-simulator, eco-premiesimulator, of de Kennisportefeuille om je positie te versterken.
Jij bepaalt meer dan je denkt.
