In tijden van stijgende huurprijzen en dalende sociale zorg zou er steeds vaker een beroep moeten gedaan worden op familie en vrienden om iemand tijdelijk op te vangen.
Sociaal kwetsbare mensen — soms zonder vast adres, met overmatige schulden of met een verstoord sociaal netwerk — vinden via die weg vaak opnieuw houvast.
Een vriend of familielid (of zelfs een bezorgde werkgever) die tijdelijk opvang biedt, zorgt immers niet alleen voor huisvesting, maar ook voor sociale controle en herstel van autonomie.
Zo kan iemand sneller opnieuw een normaal leven opbouwen:
-
hulp krijgen bij het regulariseren van papieren,
-
sociale rechten opnieuw activeren,
-
en stap voor stap weer richting werk of opleiding gaan.
Bij veel allochtone families is deze vorm van onderlinge opvang nog vanzelfsprekend.
Wie even terugkijkt in de Vlaamse geschiedenis, herinnert zich dat dit vroeger ook bij ons normaal was: twee generaties geleden ving men een broer, tante of vriend in moeilijkheden gewoon thuis op.
Maar er is een gevaarlijk juridisch kantje
Wie vandaag iemand inschrijft op zijn domicilieadres, loopt een groot risico.
Wanneer een deurwaarder langskomt om beslag te leggen op goederen van de sociaal kwetsbare persoon, mag hij alles in de woning in beslag nemen.
De bewoner moet dan bewijzen — met aankoopfacturen of eigendomsbewijzen — dat het meubilair, de laptop of zelfs de televisie niet toebehoren aan de kwetsbare persoon. “Heb jij nog alle facturen van je privé-inboedel?”
Dat heet het revindiceren van goederen: een ingewikkelde en stressvolle procedure die maanden kan aanslepen.
In de praktijk schrikt dit mensen af om nog iemand op te vangen, hoe goed hun bedoelingen ook zijn.
Het gevolg:
-
minder informele opvang,
-
meer dakloosheid,
-
en dus een grotere druk op de vraag naar sociale woningen.
De paradox van het beleid
Door het beslagrecht ongewijzigd te laten, vergroot de overheid zelf de nood aan sociale huisvesting.
Wat oorspronkelijk bedoeld was om schuldeisers te beschermen, werkt vandaag contraproductief.
Het maakt onderlinge solidariteit binnen families en sociale netwerken onmogelijk — net op een moment dat de overheid geen budget heeft om voor iedereen een sociale woning te voorzien.
Als Vlaanderen écht wil inzetten op menselijke zorg en herintegratie, dan hoort daar een veilig opvangstatuut bij:
een tijdelijke bescherming voor gastgezinnen die iemand helpen terug op de been te komen, zonder het risico op beslag of juridische miserie.
